Bugün internetin geldiği nokta ikinci bir sosyal hayat olmuştur. Nasıl sosyal hayatımızda topluma karşı bir imaj çizip, karakter ortaya koyuyorsak aynısını sosyal medya hesaplarımız üzerinden de yapmaktayız. Bu sürece nasıl geldik ve sosyal medya nasıl bizim bir parçamız haline geldi. Süreç 1971 yılında bir e-postanın gönderilmesiyle başlıyor, bu e-posta ilk dijital sosyalleşmenin ilk kilometre taşı olmuştur. Ardından süreç, 1991 yılında world wide web (www.) balonu ile ivme kazanmıştır ve insanlar interneti aktif kullanmaya ve bir sosyalleşme aracı olarak görmeye başlıyordu. Sonrasında milenyumun şafağında bloglar ortaya çıkmıştı, özellikle kişisel bloglar dijital sosyalleşme ortamı sağlarken, dünya daha da küçülmeye devam ediyordu. Günümüzün sosyal medyasını oluşturan en önemli yapı ise 2004 yılında insanların hayatlarını yeniden dizayn etmesini sağlayan ve birçok farklı iş kolu ortaya çıkartan hatta evliliklerin bile kapısını açan meşhur internet sitesi Facebook hizmete girmişti. Bu sosyal platform kurulduktan sonra bireylerin sosyal ve özel hayatlarında hiçbir şey eski gibi olmayacak ve eskisi gibi yaşanmayacaktı. Ardından gelen süreçte birçok sosyal medya sitesi (Twitter, Linkedin) hayatımıza girdi. Günümüzde bu sitelerin amiral gemisi Instagram olarak görülmekte ve insanlar gündelik sosyal hayatlarını bu site aracılıyla dijital hayata taşımaktadırlar.

Sosyal medya hesapları üzerinden kişilik analizi yapmak mümkündür. Her ne kadar çoğu kişi sosyal medya hesaplarından kişiliklerinin en iyi hallerini paylaşmaya çalışsa da paylaşımları detaylı incelerseniz kişinin profilini analiz edebilirsiniz. Bu analizi yaparken beş büyük kişilik kuramını baz alabiliriz. Beş büyük kişilik kuramı, 1933 yılında ortaya çıkmıştır ve günümüze kadar gelişerek son halini almıştır. Beş büyük kişilik kuramının etmenleri ve özellikleri şunlardır; Dışadönüklük, sorumluluk, uyumluluk, açıklık, nevrotikliktir. Dışadönüklük özelliğine sahip kişilerde insanalar ile iletişimde olma ve sosyalleşeme isteği yüksektir. Sorumluluk özelliğine sahip kişiler pratik, düzenli ve çalışkandır. Uyumluluk özelliğine sahip kişiler çatışmadan kaçınan, arabulucu ve uyumludur. Açıklık özelliğine sahip kişilerde estetik anlayışları gelişmiştir, entelektüel ve yeni deneyimleri seven yapı gözlemlenmektedir. Nevrotiklik özelliğine sahip olan kişiler öfke, kaygı, bunalım veya alınganlık gibi tatsız duyguları kolayca yaşama eğilimi gösterir. Bu beş karakter özelliğine kişilerin sosyal medya hesaplarını incelerek analiz edebiliriz.

Sosyal medya şirketleri farklı algoritmalar kullanarak derin kişilik ve alışkanlık analizi yapmaktadır ancak normal bir kullanıcı olarak bizim buna erişimimiz olmadığı için analiz yapmak için yukarıda bahsettiğim kişilik tipolojileri kuramını kullanabiliriz. Öncelikle dışadönükleri ele alalım. Tespit etmesi en kolay kullanıcı profildir. Dışadönükler daha fazla arkadaşa sahip olma, başkalarıyla daha fazla etkileşim kurma, sosyal medyada takip ettiği içerikleri daha sık beğenme eğilimindedir. Özellikle kelime kullanımında sosyal aktivite veya ilişkileri yansıtan kelimeler kullanmaktadırlar (aşk, parti, gece gibi). Sorumluluk özelliği yüksek olan kişilerin yapıları gereği sosyal medya kullanımında daha dikkatlidirler. Geniş arkadaş listeleri yoktur ve aktif olarak sosyal medya kullanım süreleri düşüktür. Genellikle kariyer, kişisel gelişim ve aileleri hakkında paylaşım yapmaktadırlar. Kelime kullanımında dil kurallarına önem verirler ve genellikle resmi bir üslup ile yazılarını paylaşmaktadırlar. Uyumlu insanlar anlık fotoğraf paylaşma eğilimindedir. Eğlendikleri zamanlar paylaşım yapma refleksleri daha yüksektir. Aslında dışadönükler gibi paylaşım yapma oranları yüksek olsa bile en ayırt edici özellikleri mutluluklarının dışarıya (sosyal medya platformuna) yansıtmalarıdır. Ayrıca diğer kişiliklere göre daha neşeli bir dili tercih etmektedirler. Açıklık özelliğine sahip olan kişiler ilgilerini çeken konuları ve hobilerini paylaşma eğilimi göstermektedirler. Sosyal medyayı genellikle bilgi edinmek veya kendi düşünceleri aktarmak için kullanmaktadırlar. Genel olarak spesifik konularda yazılar yazmaktadırlar. Nevrotik kişiler, sosyal medyayı aktif kullanırlar ancak negatif düşünce yapıları yüzünden paylaşımları melankolik ve agresif yapıdadır. Fotoğraf paylaşımları siyah beyaz tercih etmektedirler. Genellikle toplumu ve bireyleri eleştiren yapı yazılar paylaşmaktadırlar. Sosyal medyaları sosyalleşmek için değil iç dünyalarını paylaşmak için kullanmaktadırlar. Ancak bazı durumlarda sosyal ve özel hayatında nevrotik olan kişiler sosyal medya dünyasında kendilerinin daha idealize edilmiş bir versiyonunu sunmaya çalışabilmektedirler.

İnsanları analiz etmek zor bir uğraştır hem de sosyal medya üzerinden bunu yapabilmek çok daha zorlayıcıdır ancak belirli kuramları takip edersek kişilerin profilleri analiz etmeye başlayabiliriz.

Saygılarımla,

Aybars Bildik